Mikroprzełączniki – rodzaje/naprawa/wymiana

spis treści:
Część I - rodzaje mikroprzełączników
Część II - naprawa podstawowych problemów (dwuklik, puszczanie lub brak kliku)
Część III - wymiana mikroprzełącznika w dowolnej myszce


I. Rodzaje mikroprzełączników

Najpopularniejszymi mikroprzełącznikami występującymi w myszkach są: Omron i Huano. Rzadziej spotykane (lub montowane jako pomocnicze - boczne lub pod scrollem) są TTC, Kailh oraz Zhij. Z pośród ww. za najlepsze uchodzą Omron'y, co jak zaraz przeczytacie nie jest do końca prawdą. Chociaż każdy przełącznik posiada deklarowany "cykl życia mechanicznego" na np. 1, 5, 10 mln kliknięć, to są to wartości nie uwzględniające tolerancji na siłę nacisku/odbicia, środowiska atmosferycznego w jakim jest przełącznik użytkowany jak również odpowiedniego napięcia i ilość prądu jaki potrzebuje dany przełącznik do poprawnego funkcjonowania. Oznacza to, że przełącznik o cyklu 50 mln kliknięć może wytrzymać krócej niż inny o 1 milionie.
Większość popularnych przełączników OMRON (czyli praktycznie wszystkie odmiany chińskich D2FC-F-7N) wymaga dosyć specyficznego środowiska do poprawnego funkcjonowania, aby nie łapała za szybko dwukliku. Obecne standardy tworzenia PCB w myszce (użycie nowoczesnych kontrolerów, sensora, podświetlenia) nie sprzyjają warunkom do poprawnej pracy chińskich Omronów. Reasumując d
wuklik nie tylko zależy od jakości tego co jest w środku danego przełącznika (m.in. z jakiego stopu metali zrobiono blaszki stykowe), ale też właśnie od przepływu prądu i odpowiedniego napięcia dostarczanego w trakcie kliku do przełącznika.

Poniżej możecie przeczytać o różnicach pomiędzy różnymi modelami przełączników firmy Omron. W zestawieniu widnieją tylko mikroprzełączniki, które są łatwo dostępne w Polsce. Części z nich nie spotkacie w sklepowych myszkach, lecz nic nie stoi na przeszkodzie, aby je samemu zamontować i poprawić w ten sposób klik (wszystkie mają ten sam rozmiar i sposób połączenia). Testy są przeprowadzone przy pomocy myszki ASUS Gladius, która umożliwia szybką i łatwą ich wymianę. Warto dodać, że wersje mikroprzełączników brandowane jako Omron Japan pomimo, mogłoby się wydawać krótkiego cyklu "życia", są uznawane za trwalsze od Chińskiej wersji wszystkich serii Omronów z rodziny D2FC-F oraz mniej podatne na dwukliki. Jeżeli chcecie sobie sami wstawić nowy przełącznik to sugerujemy wybierać Japońskie Omrony lub przełączniki Huano (najlepiej wersję Blue Shell) albo Kailh GM 4.0 (które zapewniają wysoką jakość).

UWAGA: ten sam przełącznik może mieć inną miękkość w różnych modelach myszek. Wartość ta w dużej mierze zależy od twardości i elastyczności plastiku całego przycisku w danej myszce.

Modele mikroprzełączników Omron (rozmiar 12.8 x 5.8 x 6mm):

D2FC-F-7N CHINA (cykl: 5 mln)
Są to najczęściej spotykane przełączniki w myszkach. Są najtańsze, najmniej trwałe, lecz przez wielu cenione za najcichszą pracę i miękkość. Lepiej nadają się w codziennym użytku niż do grania w RTS'y lub FPS'y.

    • miękkość - 2/5 *(5 to najsztywniejsze)
    • głośność - 2.5/5 *(5 to najgłośniejsze)
    • szybkość odbicia (feedback) - 2/5 (5 to najlepszy feedback)

D2FC-F-7N CHINA (cykl: 20 mln)
Najtrwalsza wersja przełączników Omron. Są często spotykane w droższych myszkach. Są uznawane za najbardziej wszechstronne. Mają bardzo dobry balans pomiędzy miękkością a szybkością odbicia.

    • miękkość - 3/5 *(5 to najsztywniejsze)
    • głośność - 3/5 *(5 to najgłośniejsze)
    • szybkość odbicia (feedback) - 3.5/5 (5 to najlepszy feedback)

D2F-01-T JAPAN (cykl: 1 mln)
Bardzo szybkie, lecz stosunkowo twarde i głośne (w naszej skali różnica o 0.5 pkt. oznacza faktyczną zmianę o jakieś 3-4%, czyli nieznaczna różnica, ale słyszalna). Bardzo dobre do gier FPS.

    • miękkość - 4.5/5 *(5 to najsztywniejsze)
    • głośność - 4/5 *(5 to najgłośniejsze)
    • szybkość odbicia (feedback) - 5/5 (5 to najlepszy feedback)

D2F-01F JAPAN (cykl: 1 mln)
Mają bardzo charakterystyczny, dosyć unikatowy klik, który wydaje się bardzo szybki, wyraźny i dosyć sztywny (lecz nie twardy). Jest to model bardzo popularny w środowisku graczy. Świetne pod FPS'y.

    • miękkość - 3.5/5 *(5 to najsztywniejsze)
    • głośność - 3.5/5 *(5 to najgłośniejsze)
    • szybkość odbicia (feedback) - 4.5/5 (5 to najlepszy feedback)

D2F-01 JAPAN (cykl: 1 mln)
Najtwardsze z testowanych przez nas przełączników. Posiadają "tępy", "ślamazarny" feeling. Nie polecamy ich do żadnego gatunku gier, gdyż są za twarde w stosunku do szybkości odbicia.

    • miękkość - 5/5 *(5 to najsztywniejsze)
    • głośność - 3.5/5 *(5 to najgłośniejsze)
    • szybkość odbicia (feedback) - 3.5/5 (5 to najlepszy feedback)

D2F-T JAPAN (cykl: 1 mln)
Bardzo szybkie, przy tym nie tak twarde, zapewniają niezwykle charakterystyczny i przyjemny feeling. Taka ciut twardsza wersja 01F. Świetne zarówno w FPS'ach jak i RTS'ach. Zdecydowanie są to jedne z najlepszych modeli Omron'a.

    • miękkość - 4/5 *(5 to najsztywniejsze)
    • głośność - 4/5 *(5 to najgłośniejsze)
    • szybkość odbicia (feedback) - 5/5 (5 to najlepszy feedback)

Bardzo popularne są również przełączniki Huano, w sklepach ogólnodostępne są modele:
- Blue shell, white dot (20 mln kliknięć) - dosyć twarde, ale zapewniają bardzo wyrazisty klik. Są to obecnie jedne z najtrwalszych przełączników na rynku.
- Blue dot (10 mln kliknięć) - twarde, o średnio przyjemnym kliku
- Pink dot (10 mln kliknięć) - twarde, o średnio przyjemnym kliku
- Yellow dot (8 mln kliknięć) - średnio twarde (najlżejsze z Huano), o średnio przyjemnym kliku
- Grey dot (5 mln kliknięć)
- Green dot (5 mln kliknięć) - twarde, o mało przyjemnym kliku
- Red dot (5 mln kliknięć) - twarde, o średnio przyjemnym kliku
- White dot (3 mln kliknięć) - średnio twarde, o bardzo przyjemnym kliku

Obecnie (stan na 12.2021) najlepszymi jakościowo i zapewniającymi wyśmienity, chrupki i bardzo sprężysty klik są (w praktyce różnią się głównie twardością kliku):

- Kailh GM 8.0 (80 mil kliknięć) - średnio twarde
- Kailh GM 4.0 (60 mln kliknięć) - umiarkowanie twarde (bardziej od GM 8.0, mniej od GM 2.0)
- Kailh GM 2.0 (20 mln kliknięć) - twarde, średni feedback


II. Naprawa podstawowych problemów (dwuklik, puszczanie lub brak kliku)

Jeżeli myszka jest na gwarancji i występują z nią jakiekolwiek problemy to w pierwszej kolejności powinniśmy ją reklamować. Jeżeli tej gwarancji już nie ma, wtedy nie mając już nic do stracenia, podejmujemy się próby naprawy.

Problemów z mikroprzełącznikami jest wiele i prędzej czy później, w każdej myszce jakieś mogą wystąpić. Raz odczuwa się jakby przycisk był wciśnięty, przez co nie chce już tak szybko powracać do pozycji wyjściowej, innym razem doświadczamy niechcianych podwójnych kliknięć, czyli tzw. dwuklik. Często spotyka się również problemy z nietrzymaniem kliku (np. przenosząc plik/folder na pulpicie, myszka sama go upuszcza) lub ostatecznie kompletnie jego braku.

Mikroprzełącznik, jak każdy inny element w myszce ulega zużyciu i trzeba liczyć się z tym, że nie zawsze da się go naprawić. Na szczęście nic nie stoi na przeszkodzie, aby chociaż spróbować samemu to zrobić. Tym bardziej, że jest to bardzo proste i nie wymaga od nas praktycznie żadnych nadzwyczajnych umiejętności. Gdy widzimy, że z próby naprawy nic nie wynika, pozostaje nam już tylko wymienić cały mikroprzełącznik, lecz nawet wtedy nie ma gwarancji, że to rozwiąże wszystkie problemy z klikiem. Część z nich może po prostu wynikać nie z winy przełącznika a np. z uszkodzonego kontrolera.

Proces naprawy standardowych mikroprzełączników:
1). Rozkręcamy myszkę (śrubki znajdują się na spodzie obudowy, najczęściej pod ślizgaczami).
TIP: aby móc odkleić i przykleić ślizgacze bez ich zniszczenia, należy podgrzać je przez chwilę np. suszarką. Jak zobaczycie, że klej pod nimi "zmiękł" odklejamy je delikatnie, odkładamy na bok i jak będziemy skręcać myszkę to znowu podgrzewamy i przyklejamy, dokładnie dociskając je do myszki. 
2). Ściągamy obudowę. Zalecamy wyciągnąć całą płytkę do której przymocowane są mikroprzełaczniki, aby podczas ich otwierania nie uszkodzić pozostałych elementów.
naprawa mikroswitchy 11
3). Otwieramy mikroprzełącznik. W zależności od modelu, miejsce otwarcia może być albo na boku, albo na przodzie mikroprzełącznika. Czerwonymi strzałkami zaznaczono miejsce w którym trzeba podważyć plastik, aby odskoczył od ząbków trzymających górną cześć obudowy. Zaznaczamy, że ząbki trzymają po obu stronach przełącznika. UWAGA Podczas rozkręcania musimy być delikatni, aby nie uszkodzić blaszki wewnątrz przełącznika. Równocześnie uważamy, aby nie zgubić małego kawałka plastiku (to co wystaje nad przełącznikiem, na zdjęciu zaznaczony jest w zielonym okręgu)

4). Po otwarciu, w pierwszej kolejności upewniamy się, że widoczna po otworzeniu przełącznika blaszka jest prosto ułożona (na zdjęciu po lewej). Chociaż rzadko się spotyka, aby blaszka ta się przekrzywiała, to jej złe ułożenie (po prawej na zdjęciu) może skutkować tym, że klik nie będzie prawidłowy (np. będzie puszczać) lub przycisk wyda się wciśnięty.
naprawa mikroswitchy 12

5). Następnie patrzymy na zaokrąglony element blaszki (zaznaczony poniżej w zielonym okręgu), który powoduje  większość problemów z przełącznikami. Odpowiada on za odbijanie kliku. Po lewej jest pokazane prawidłowe jego ułożenie. Wystarczy, że lekko opadnie (po prawej stronie, zaznaczone czerwoną strzałką) lub np. zbytnio się ugnie lub wyprostuje, to może skutkować podwójnym klikiem lub jego brakiem. Naprawę możemy wykonać na dwa sposoby, albo całą blaszkę ściągnąć (trzyma się ona na dwóch malutkich haczykach - w tylnej części i na środku w miejscu w które wchodzi zaokrąglony element), albo bez ściągania postarać się jakimś cienkim śrubokrętem delikatnie nagiąć opisywany element, przywracając go do stanu pierwotnego.

Po czym poznać, czy dobrze wszystko zrobiliśmy? Otóż wystarczy nacisnąć na tył płaskiej blaszki (jak na zdjęciu w punkcie szóstym), aby poczuć czy klik jest wyraźny i czy znowu szybko odbija.

6). Jeżeli powyższa metoda nie przynosi rezultatów to ostatnie co możemy zrobić, to przeczyścić styki mikroprzełącznika. Głównie stosuje się to w starszych modelach myszek lub tych z gorszej jakości mikroprzełącznikami. Styki mogą być po prostu zaśniedziałe. W takich sytuacjach zaleca się przeczyścić je odpowiednim preparatem (np. Kontakt 60). Mieliśmy sytuację, gdzie nawet zwykłe podrapanie nożykiem miejsca styku pomogło. Sposób ten najczęściej sprawdzić się w sytuacjach, gdy nie rejestruje kliku lub go przerywa np. gdy trzymamy wciśnięty przycisk.

Niestety są sytuacje w których nic już nie możemy poradzić. Takim przykładem jest, gdy półokrągła blaszka odpadnie.

7). Na koniec z powrotem zakładamy górę obudowy mikroprzełącznika. Pamiętamy, żeby płytkę PCB na której znajduje się dół przełącznika trzymać do góry nogami, a następnie, nałożyć górę obudowy. Chodzi w tym oto, żeby mały plastikowy element (pokazany niebieską strzałką) nie wypadał podczas łączenia obu części obudowy. UWAGA Składając obudowę pilnujemy, żeby zaznaczony niżej element, był na wysokości płaskiej części blaszki, a nie w okolicy styku. Jak źle złączymy obudowę to możemy uszkodzić blaszkę.


III. Wymiana mikroprzełącznika w dowolnej myszce

Poniższy film pokazuje wymianę mikro-przełączników pod głównymi przyciskami na przykładzie myszki DM1 Pro. Taki sam sposób można zastosować dla dowolnej myszki. Posiadając lepszy sprzęt do lutowania wymiana odbędzie się sprawniej.

Ważne, aby nie stosować zbyt wysokiej temperatury (do 240º C), gdyż może to spowodować uszkodzenie obwodu drukowanego jak i samego przełącznika (w momencie wymiany bardzo często zbyt wysoka temperatura osłabia sprężystość miedzianej blaszki wewnątrz przełącznika i pozbawia go w ten sposób kliku). To samo tyczy się zbyt długiego przytrzymywania lutownicy przy przełączniku.

Jeżeli decydujecie się na wymianę microprzełaczników mocno sugerujemy wstawić: Omron Japan D2F-01F, Huano Blue Shell albo Kailh GM 4.0. Są to obecnie najtrwalsze przełączniki na rynku, które przy obecnych standardach budowy PCB powinny wytrzymać najdłużej zanim zaczną dwu-klikać.