układy i typy klawiatur

Niniejszy poradnik ma zadanie pomóc i zrozumieć różnice pomiędzy danymi układami i typami, abyś mógł wybrać faktycznie to czego potrzebujesz.

  1. typy klawiatur
  2. układy klawiszy

O typie klawiatury mówimy wtedy gdy mamy do czynienia z różnicami w układzie całych sekcji (np. brak numpada) natomiast o układzie klawiatury gdy zmiany dotyczą tylko ułożenia danych klawiszy (np. mały/duży shift). W języku angielskim oba te nazewnictwa podchodzą pod określenie Layout. Stąd określanie wszystkiego układem też jest poprawne.

1. Każda klawiatura posiada swój typ mający swoje odzwierciedlenie w różnych układach sekcji przycisków (z ang. Layout). Odnosi się on głównie do liczby klawiszy i funkcjonalności danej klawiatury. Wybierając dany typ musimy mieć na uwadze, że dostajemy coś za coś. Jest to swego rodzaju kompromis pomiędzy trzema głównymi cechami: przestrzennością, mobilnością i funkcjonalnością. Do tego dochodzi również aspekt wizualny, który pomimo, że mniej istotny to też ma znaczenie. Przykładowo klawiatura typu full-size (100%) ma najwięcej klawiszy i może wykonywać najwięcej funkcji, ale jednocześnie zajmuje najwięcej miejsca. Z kolei model w kompaktowym układzie 60% jest łatwo przenośny i zajmuje najmniej miejsca, ale jest tym samym "przycięty" o wiele przycisków, które mogą komuś się przydać. 

100% Layout lub tzw. full-size (posiada 104/108 przyciski)

Najpopularniejszy układ, posiada wszystkie cztery strefy funkcyjne (numpad, rząd F1-F10, sekcja edycyjna (end, del itp.) oraz główna). Klawiatura taka zajmuje najwięcej miejsca, ale sprawdza się wszędzie tam gdzie często wykorzystujemy numpada. Jest również przydatna osobom, które potrzebują dużą liczbę przycisków do ich zaprogramowania (np. ustawianie makr lub innych skrótów).

98% Layout (posiada 97/99 przycisków)

Jest to układ, który jest stosunkowo nowy na rynku i stara się łączyć wszystkie cechy z full-siza, ale w bardziej kompaktowym wydaniu. Mniejszy rozmiar udaje się osiągnąć poprzez "poświęcenie" kilku przycisków głównie ze strefy edycyjnej czasami poświęca się strzałki.

80% Layout tzw. TKL (tenkeyless) (posiada 87 przycisków)

Drugi najpopularniejszy układ na rynku. Jest to po prostu okrojona o numpada wersja full-siza. Bardzo popularny układ zwłaszcza wśród graczy, gdyż dzięki mniejszemu rozmiarowi zyskuje się sporo miejsca na prawo od klawiatury. Jeżeli podczas codziennego korzystania z komputera zauważycie, że praktycznie nigdy nie korzystacie z numpada to jest to znak, że warto sięgnąć po ten układ, zwłaszcza, że takie klawiatury są często trochę tańsze od ich pełnych odpowiedników.

75% Layout (posiada 82 przyciski)

Jest to okrojona wersja TKL'a. Posiada jeszcze bardziej kompaktowy rozmiar za sprawą okrojonej strefy edycyjnej oraz często mniejszych (tym samym niestandardowych) keycapsów (alt, ctrl, winkey). To co jest charakterystyczne dla tego układu to strzałki znajdujące się bardzo blisko głównych przycisków. W tym układzie niezwykle popularnym jest umieszczanie pokrętła do regulacji głośności. Jest to naszym zdaniem najbardziej "przyjazny graczom" układ, który zachowuje najważniejsze cechy z TKl, ale gwarantuje jeszcze więcej miejsca pod myszkę.

68% Layout (posiada 68 przycisków)

Układ 68% jest idealnym kompromisem dla osób, które chcą zachować funkcjonalność niektórych klawiszy edycyjnych i strzałek, jednocześnie mając kompaktową klawiaturę. Jest popularny wśród graczy i osób pracujących na małych przestrzeniach. Główną jego cechą jest to, że nie posiada rzędu funkcji (F1-F12). Funkcje te są zazwyczaj dostępne za pomocą kombinacji klawiszy (np. Fn + numer). Klawiatury 68% zazwyczaj mają dedykowane klawisze strzałek, co jest wygodne w porównaniu do klawiatur 60%, gdzie często trzeba używać kombinacji klawiszy.

60% Layout (posiada 61 przycisków)

Układ ten dominuje wśród największych entuzjastów klawiatur mechanicznych ze względu, że praktycznie każda taka klawiatura wygląda... uroczo i ładnie.  Jest to właśnie ten przykład, gdzie wygląd ma największe znaczenie przy wyborze. Jest ona okrojona do samej części głównych przycisków, a wszystkie inne aktywujemy za pomocą kombinacji klawiszy. Faktem jest, że jest ona najmniejsze ze wszystkich układów, łatwo ją transportować (stąd często używają ją osoby korzystające z laptopów).


2. Wszystkie rodzaje układów zostały zaprojektowane z myślą o specyficznych potrzebach językowych i ergonomicznych użytkowników. Najpopularniejszym wśród graczy i ogólnie w Polsce układem jest ANSI (najczęściej występujący w "podukładzie" US/INT lub QWERTY).

Standardowe układy klawiatur:

  • ANSI (American National Standards Institute):
    • Lokalizacja: Stany Zjednoczone i Europa.
    • Enter: Jednopoziomowy (prostokątny).
    • Lewy Shift: Długi.
    • Liczba klawiszy: Zazwyczaj 104/105.
    • dodatkowy klawisz: brak dodatkowego klawisza obok lewego Shifta.
  • ISO (International Organization for Standardization):
    • Lokalizacja: Europa.
    • Enter: Dwupoziomowy (w kształcie odwróconej litery L).
    • Lewy Shift: Krótszy.
    • Liczba klawiszy: Zazwyczaj 105/106.
    • dodatkowy klawisz: jeden obok lewego Shifta.
  • JIS (Japanese Industrial Standards):
    • Lokalizacja: Japonia.
    • Enter: Podobny do ANSI (prostokątny).
    • Lewy Shift: Krótki.
    • Liczba klawiszy: Zazwyczaj 106/109.
    • dodatkowe klawisze: Kilka dodatkowych klawiszy do obsługi znaków języka japońskiego, takich jak Kana.
  • ABNT (Associação Brasileira de Normas Técnicas):
    • Lokalizacja: Brazylia.
    • Enter: Dwupoziomowy (w kształcie odwróconej litery L), podobny do ISO.
    • Lewy Shift: Krótki.
    • Liczba klawiszy: Zazwyczaj 104/105.
    • dodatkowe klawisze: Dodatkowy klawisz (ç) i klawisz AltGr do obsługi znaków specyficznych dla języka portugalskiego.
  • KS (Korean Standard):
    • Lokalizacja: Korea Południowa.
    • Enter: Podobny do ANSI (prostokątny).
    • Lewy Shift: Krótki.
    • Liczba klawiszy: Zazwyczaj 103/106.
    • dodatkowe klawisze: Kilka dodatkowych klawiszy do obsługi znaków Hangul (koreańskiego alfabetu).

Alternatywne układy klawiatur:

  • AZERTY:
    • Lokalizacja: Francja i Belgia.
    • Kluczowe cechy: Nazwa pochodzi od pierwszych sześciu liter w górnym lewym rogu klawiatury. Klawisze Z i W są zamienione w porównaniu do układu QWERTY.
    • Zastosowanie: Używany głównie w krajach francuskojęzycznych.
  • QWERTZ:
    • Lokalizacja: Niemcy, Austria, Szwajcaria i niektóre inne kraje Europy Środkowej.
    • Kluczowe cechy: Nazwa pochodzi od pierwszych sześciu liter w górnym lewym rogu klawiatury. Klawisze Z i Y są zamienione w porównaniu do układu QWERTY.
    • Zastosowanie: Używany głównie w krajach niemieckojęzycznych.
  • QWERTY:
    • Lokalizacja: Globalnie (domyślny układ w wielu krajach, zwłaszcza anglojęzycznych).
    • Kluczowe cechy: Nazwa pochodzi od pierwszych sześciu liter w górnym lewym rogu klawiatury. Powszechnie używany układ na całym świecie. Występuje też czasami w wersji z małym shiftem.
    • Zastosowanie: Standardowy układ klawiatury.

Ergonomiczne układy klawiatur:

  • Colemak:
    • Lokalizacja: Popularny wśród entuzjastów ergonomii na całym świecie.
    • Kluczowe cechy: Zaprojektowany w celu zmniejszenia zmęczenia rąk i zwiększenia szybkości pisania, z mniejszą liczbą zmian w stosunku do standardowego układu QWERTY.
    • Zastosowanie: Alternatywa dla układu QWERTY. Bardzo charakterystyczny w nim jest brak caps-locka.
  • Dvorak:
    • Lokalizacja: Popularny wśród entuzjastów ergonomii na całym świecie.
    • Kluczowe cechy: Zaprojektowany, aby zwiększyć efektywność i komfort pisania. Najczęściej używane klawisze są rozmieszczone w środkowym rzędzie.
    • Zastosowanie: Alternatywa dla układu QWERTY, szczególnie wśród osób piszących dużo na klawiaturze.

Układy specyficzne dla języków:

  • Turkish F:
    • Lokalizacja: Turcja.
    • Kluczowe cechy: Zaprojektowany specjalnie dla języka tureckiego, z najczęściej używanymi literami umieszczonymi w najbardziej dostępnych miejscach.
    • Zastosowanie: Preferowany układ klawiatury w Turcji.
  • Arabic (AR):
    • Lokalizacja: Kraje arabskie.
    • Kluczowe cechy: Klawiatura posiada dodatkowe klawisze do obsługi znaków arabskich, a litery arabskie są rozmieszczone zgodnie z częstotliwością ich występowania.
    • Zastosowanie: Używany w krajach, gdzie pisze się po arabsku.
  • Greek:
    • Lokalizacja: Grecja.
    • Kluczowe cechy: Klawiatura zawiera litery greckie oraz łacińskie, co umożliwia pisanie zarówno po grecku, jak i w innych językach łacińskich.
    • Zastosowanie: Używany głównie w Grecji.
  • US International (US/INT):
    • Lokalizacja: Globalnie (używany przez osoby potrzebujące pisać w wielu językach).
    • Kluczowe cechy: Modyfikacja standardowego układu QWERTY z dodatkowymi funkcjami umożliwiającymi wpisywanie znaków diakrytycznych i symboli specjalnych. Wykorzystuje martwe klawisze do generowania akcentów i innych znaków.
    • Zastosowanie: Praktyczny dla osób piszących w różnych językach europejskich oraz międzynarodowych. Najczęściej jest utożsamiany z układem ANSI i QWERTY.